Yıl sonunda toplam cironun 560 milyar TL’yi geçmesi beklenen e-ticaret sektörü, 2023 başında oyuna yeni kurallar ile devam edecek. Yıl başında yürürlüğe girecek Yeni E-Ticaret Kanunu, yaklaşık 25 yılda sıfırdan bugüne gelen sektörde iş yapış biçimlerini ciddi şekilde değiştirecek. Kanun, e-ticaret şirketlerine toplam ciro üzerinden alınacak lisans ücretlerinden yine toplam ciro üzerinden pazarlama harcamalarında sınırlamaya kadar çok sayıda düzenleme getiriyor.
500 BİN PAZARYERİ SATICISINI İLGİLENDİRİYOR
Düzenlemeler e-ticaret şirketleri üzerinden konuşuluyor ve tartışılıyor. Ancak kanun, bu şirketlerin oluşturduğu pazaryerlerinde ürün ve hizmetlerini satan satıcıları da doğrudan ilgilendiriyor.
Düzenlemeler toplam ciro üzerinden olduğu için bu satıcıların gelirlerini de kapsıyor. Ezici çoğunluğu küçük ve orta ölçekli işletmelerden oluşan pazaryeri satıcılarının yaklaşık sayısı 500 bin olduğu açıklamaları sektör temsilcileri tarafından yapılmıştı. Biz de e-ticaret pazaryerlerinde faaliyet gösteren satıcıların nabzını tutmaya karar verdik.
EK GÖREV DEĞİL, ASIL İŞ
Konuştuğumuz satıcıların açıklamaları, aslında bugüne kadar fazla da ele alınmayan bir iş ve istihdam modelinin ülke ticaret hayatına giderek yerleştiği ortak noktasında buluşuyor.
5-6 yıl öncesine kadar fiziki mağazanın satışında, deposunda, paketlemede veya ürün teslimatında çalışan personel e-ticaret operasyonunu ek görev olarak yürütüyordu.
Bugün ise asıl işi e-ticaret olan personelin sayısı sürekli artıyor. Ufak bir yarı dükkan yarı depoda bir bilgisayarla satıştan paketlemeye her işi kendi yapan mağaza sahibi öyküleri de artık geçerliliğini yitiriyor. Sadece e-ticarete çalışmak bile ciddi bir istihdam ve organizasyon planlaması gerektiriyor. Bu nedenle e-ticaret pazaryerlerinde satış yapan mağaza sahipleri hayat buldukları sistemin değiştiğini, yenisinin ise kaygılarını artırdığını dile getiriyor.
‘YASA BU HALİYLE BİZİM AÇIMIZDAN SIKINTILI’
Farklı e-ticaret pazaryerlerinde cep telefonu satışı gerçekleştiren Hayrettin Yılmaz, uzun zamandır ticaret yaptığını ancak gerçek büyümesinin e-ticarete girmesiyle olduğunu söylüyor.
E-ticaret sayesinde yeni yeni yatırım yaptıklarını ve çalışan sayılarının arttığını belirten Yılmaz, yeni e-ticaret yasasının işlerine zarar vermesinden çekiniyor. Hayrettin Yılmaz, “Yatırımlarımızı e-ticaret platformları aracılığıyla gerçekleştirdiğimiz satışlar üzerine yaptık. Aynı zamanda yakın zamanda yeni çalışan alma planımız bulunuyordu. Şimdi, e-ticaret yasası ile birlikte önümüzü göremiyoruz. Yeni yasa ile birlikte e-ticaretin küçülmesi bizimle birlikte tüm satıcıları etkileyecek. Bu da ticaretimize zarar verebilir. O yüzden yasanın bu haliyle uygulanması bizim açımızdan sıkıntılı” dedi.
‘İSTİHDAMDA KÜÇÜLMEYE GİTMEK ZORUNDA KALABİLİRİM’
E-ticarette uzun yıllara dayanan deneyimi olan Suna Akbulut, 50’yi aşkın kişiye istihdam sağladıklarını, tedarikçiler üzerinden de binlerce insana ekonomik katkı yarattıklarını ifade etti. Akbulut, yeni e-ticaret yasasından ötürü endişeli olduklarını belirtti.
E-ticaretin mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ayakta kalması için çok önemli olduğunu belirten Akbulut, “Kazandığımızı yatırıma dönüştürdüğümüz bir iş modeli kurduk. Şimdi ne olacağını öngöremiyorum. Tüketiciye uygun fiyatlı ürünler sunuyorduk. Bunu koruyabilecek miyiz? Çalışanları işten çıkarmak zorunda kalır mıyız? Kaygıyla bekliyoruz. Dünyada ciddi bir ekonomik kriz dalgası var ve Türkiye’nin buna karşı durabilmesinin en önemli unsuru ciddi istihdam ve ekonomik katma değer yaratan KOBİ’lerin e- ticarette hareketini kolaylaştıracak uygulamalar” dedi.
‘ÖNÜMÜZÜ GÖREMİYORUZ’
Birden çok markanın e-ticaret pazaryerlerindeki operasyonunu yöneten bir işletmenin sahibi olan bilgisayar mühendisi Mehmet Ercengiz, yeni e-ticaret yasasının satıcılara ve müşterilere yönelik bir fayda sunmadığını belirtiyor. Ercengiz, “Yasayı diğer satıcılar ve tedarikçilerle de görüşüyorum. Hâlihazırda büyüyen ve iyi işleyen bir sistemi neden daraltmak istediklerini anlayamadık. Yasanın, satıcılara, müşterilere, e-ticaret pazaryerlerine ve hatta ülke ekonomisine bir fayda sağlamayacağı görüşündeyim. Operasyon maliyetlerini düşürmek için birden çok markanın operasyonlarını tek merkez üzerinden yönetmek ve e-ticarette büyümek için önemli yatırımlar gerçekleştirdik. Yurt içinden sonra da şimdi de e-ticaret pazaryerleri aracılığıyla yurtdışına yatırıma hazırlanıyorduk. Yasa bizim için belirsizlik yarattı. Önümüzü görmekte zorlanıyoruz” dedi.