Evrim KÜÇÜK
Düşük karbonlu ekonomiye yönelik küresel yönelim ve ESG’nin giderek daha fazla yatırımcının ve şirketlerin odağına yerleşmesi metal geri dönüşüm projelerini hızlandırıyor. Yeşil metallere yönelik artan talebin cevaplanmasında hurda büyük önem taşıyor. Yapılan son araştırmalar hurda metale yönelik küresel talebin önümüzdeki yıllarda güçlü kalmasının beklendiğini gösteriyor.
New York merkezli White & Case’in yayınladığı rapora göre, ESG’nin ilgi odağı madencilik ve metal sektörüne kaydıkça yeşil metal üretiminde geri dönüşümün önemi artıyor. Günümüzde alüminyum ve çelik endüstrilerinin küresel CO2 emisyonlarına katkısı sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 7 civarında. Karbon emisyonlarını azaltmak için, geri dönüştürülmüş malzemelerin tercih edilmesi gerekiyor. Zira hurda metali geri dönüşüm için eritmek, birincil metal üretiminden önemli ölçüde daha az enerji gerektiriyor.
White & Case’in raporu ayrıca, küresel tedarik zincirlerinin COVID-19 ve jeopolitik çatışmalar tarafından sarsılmasının ülkeleri, hurda için potansiyel kullanım alanlarını büyütmeye ittiğine işaret ediyor.
AB’de alüminyumun %50’si geri dönüşümden gelecek
Raporda, “Avrupa alüminyum endüstrisi, Geri Dönüşüm Alüminyum Eylem Planında, 2030 yılına kadar AB’nin alüminyum talebinin yüzde 50’sini geri dönüştürülmüş malzemeler kullanarak karşılama hedefi belirledi, bu oran şu anki yüzde 36’lık seviyenin çok üzerinde. Hurda metale yönelik güçlü talep ve metal üretimi için önemi göz önüne alındığında, birçok ülke, hurda metal ihracatını vergilendirmek veya yasaklamak da dahil olmak üzere, yerel hurda tedariklerini kendi metal işleme endüstrileri için ayırma eğiliminde” denildi.
Hurda ticaretinde kısıtlamalar uygulanıyor
Araştırma, dünya çapında ticareti yapılan bakır atık ve hurdanın yaklaşık yüzde 40’ının, alüminyumun yüzde 30’unun, demir ve çelik hurdanın yüzde 20’sinin ihracat kısıtlamasına tabi olduğunu gösteriyor.
Hurda metal üzerindeki ihracat kısıtlamaları nispeten yaygınken, daha az sayıda ülke hurda metallere ithalat kısıtlamaları getiriyor.
Enerjinin kaynağı en büyük sorun
Bu arada çoğu ülkede, hurdadan metal üretilmesi özellikle kömür veya doğal gaz olmak üzere fosil yakıtlara bağımlı olmaya devam etmesi hurda kullanımı için en büyük sorun olarak gösteriliyor.
Dünyada ihracat ve ithalata yönelik kısıtlamalar
■ Avpupa Birliği: AB şu anda bazı ülkelere hurda metal ihracatını çevresel gerekçelerle kısıtlamayı değerlendiriyor. Kasım 2021’de AB Komisyonu, tehlikeli olmayan atıkların (hurda metal dahil) OECD üyesi olmayan üçüncü ülkelere ihracatının yalnızca bu atıkları çevresel açıdan sürdürülebilir bir şekilde işleme kabiliyetlerini gösteren ülkelere satılabileceğini duyurdu. Önerilen ihracat yasağı, OECD üyelerinin demir çelik, alüminyum, bakır, nikel, çinko ve kobalt hurdaları da dahil olmak üzere ”yeşil liste” atıkları (yani insan sağlığı ve çevre için düşük risk oluşturanlar) olarak belirledikleri atık maddeler için geçerli olacak.
■ Çin: Şu anda demir çelik atıkları ve hurdalarında yüzde 40 ihracat vergisi, alüminyum ve bakır atıkları ve hurdalarında yüzde 15 ihracat vergisi var. Çin’in bu metallerin küresel üretiminin nispeten büyük bir bölümünü oluşturduğu göz önüne alındığında, bu önlemlerin küresel hurda pazarları üzerinde önemli bir etkisi bulunuyor. Çin, 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle katı atık ithalatına (hurda metaller dahil) tam bir yasak getirdi, ancak uygulanabilir ulusal standartlara uymaları koşuluyla geri dönüştürülebilecek bazı önemli hurda metalleri muaf tuttu. Bu muafiyete uygun hurda metaller demir-çelik, pirinç, bakır ve dökme alüminyum alaşımlarının hurdalarıdır. Bu malzemelerin Çin’e girişi, ithalat limanında zorunlu denetime tabidir.
■ ABD: İkinci Dünya Savaşı sırasında hurda metal ihracatına vergi veya önemli kısıtlamalar getirmekten büyük ölçüde kaçındı. Ancak hükümet ABD Silahlı Kuvvetlerini desteklemek için “Zafer için Hurda!” hareketini teşvik ederek geçici olarak demir ve çelik hurda ihracatını yasakladı. Bununla birlikte, şu anda ABD’li ihracatçıya kısıtlama getirilmiyor.
■ Kanada: Tehlikeli atıkların ve tehlikeli geri dönüştürülebilir malzemelerin ithalatını ve ihracatını kısıtlıyor.
■ Hindistan: Çeşitli demir ve çelik atıkları ve hurdalarına yüzde 15 ihracat vergisi uyguluyor.
■ Arjantin: 2016 yılından bu yana demir-çelik, bakır ve alüminyum hurdası ihracatı yasaklanmış durumda.
■ Vietnam: Demir, çelik, alüminyum, bakır, nikel, çinko ve kalay dahil olmak üzere birçok metal hurdasına yüzde 17 – yüzde 22 arasında değişen ihracat vergileri uyguluyor.
■ Japonya: Hurda metal ihracatı ve ithalatına vergi veya önemli kısıtlamalar getirmekten büyük ölçüde kaçırıyor.
■ Güney Kore: İhracat ve ithalatla ilgili kısıtlamalar için son zamanlarda sesler yükseliyor fakat şimdiye kadar hurda metal ihracatı ve ithalatına vergi veya önemli kısıtlamalar getirilmiş değil.